W ubiegłym roku aż 11,5 mln osób przekazało swój 1% organizacjom pożytku publicznego. Jednak już wkrótce tysiące dzieci niepełnosprawnych oraz innych beneficjentów 1% może pozostać bez takiej pomocy. Rząd szykuje zmiany, które gdy zostaną wprowadzone, mogą uderzyć zarówno w organizacje jak i większość podatników.

24 czerwca br. Rada Ministrów zatwierdziła projekt zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym samym kierując go pod obrady sejmu. Zgodnie z projektem od 2015 r. deklaracje podatkowe większości z nas będą sporządzane przez urzędy skarbowe na podstawie danych przesłanych drogą elektroniczną przez zakład pracy, ZUS itp. W ten sposób rząd odciąży nas od obowiązku składania deklaracji PIT, ale jednocześnie prawdopodobnie przyczyni się do znaczącego spadku wpływów z 1% dla organizacji pożytku publicznego.

Obecnie, gdy podatnicy muszą sami wypełnić swój PIT, przekazanie 1% podatku nie stanowi dla nich problemu - jest to czynność, którą wykonują przy okazji. W sytuacji, gdy PIT byłby rozliczany przez urząd skarbowy, a każdy podatnik mógłby go tylko poprawić - drogą elektroniczną, dopisując do zeznania przysługujące mu ulgi i przekazując 1% - wysokość wpływów z tytułu 1% podatku dla organizacji pożytku publicznego z pewnością spadnie. Tylko nieliczni podatnicy będą na tyle zdeterminowani, by zalogować się na internetową platformę podatkową i zadeklarować przekazanie 1%.

Jedną z organizacji, które korzystają z 1% podatku, jest Polskie Towarzystwo Walki z Mukowiscydozą. Pomaga ono m.in. takim osobom, jak 19-letni Patryk Fiuk. Mukowiscydoza to ciężka i nieuleczalna choroba genetyczna, objawiająca się przede wszystkim niewydolnością płuc. Związana jest z dożywotnią, drogą kuracją, która poza pobytem w szpitalu nie jest refundowana.

- Gdyby nie organizacje pozarządowe i 1% podatku, Patryk nie miałby szans na leczenie - podkreśla Iwona Fiuk, mama chłopca.

Życie Patryka to ciągłe zmagania związane z leczeniem, specjalną dietą (przy mukowiscydozie wzrasta o 100% zapotrzebowanie organizmu na kalorie, stąd potrzeba diety wysokokalorycznej), pobytami w szpitalu, inhalacjami.

- Koszt samej inhalacji to 5 tys. zł miesięcznie - mówi Iwona Fiuk.

Aby skutecznie pomagać osobom z rzadkimi chorobami, najczęściej potrzebne jest właśnie wsparcie organizacji pozarządowych. Ale to nie jedyny przykład tego, z jak wielkimi problemami spotkamy się, gdy nagle wpływy z 1% dla organizacji pożytku publicznego zmaleją. Wg danych GUS w Polsce działa kilkadziesiąt tysięcy organizacji pozarządowych, zrzeszających w sumie 10 mln osób. Wiele z nich to stowarzyszenia kulturalne, sportowe czy edukacyjne. W ciągu ostatnich kilkunastu lat mieliśmy do czynienia z dużym rozwojem tzw. trzeciego sektora, dzięki któremu stajemy się coraz bardziej społeczeństwem obywatelskim. Teraz grozi nam krok wstecz. Rząd w szykowanej reformie proponuje rozwiązanie, które de facto zaszkodzi nam wszystkim.

Mechanizm przekazywania 1% podatku na rzecz organizacji pozarządowych posiadających status organizacji pożytku publicznego wprowadzono w 2003 r. jako chęć wsparcia tych organizacji w ich funkcjonowaniu dla dobra społeczeństwa. To właśnie dzięki temu mechanizmowi mogą one rozwijać się i stają się coraz bardziej profesjonalne. Dzięki temu z roku na rok coraz więcej zadań rząd oraz samorządy powierzają tym organizacjom, które realizują je znacznie taniej nie tylko od drugiego sektora, czyli biznesu, ale również często od pierwszego sektora, czyli administracji rządowej lub samorządowej.

Przeciw zmianom proponowanym w rządowym projekcie wystąpiła Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, kierując petycję do Ministra Finansów. Czytamy w niej m.in., że „(...) głęboki niepokój wzbudza sposób implementowania pomysłów usprawnienia modelu rozliczania podatku dochodowego, który wymaga - co do zasady - umiejętności korzystania z urządzeń elektronicznych oraz obsługi Internetu od każdego podatnika, co w przypadku pewnych grup społecznych może powodować znaczne utrudnienia przy rozliczaniu podatku. (...) Wskutek wprowadzenia systemu e-Podatki podatnicy, którzy nie skorzystają z ulg (ze względu na brak uprawnień lub brak czasu), nie będą musieli poprawiać swoich deklaracji podatkowych. Istnieje wówczas duże prawdopodobieństwo, że nie przekażą oni 1% podatku, ponieważ aby móc to zrobić, będą musieli powziąć szereg czynności (...) i wykazać się dużo większą motywacją, niż ma to miejsce obecnie".

Przeciwko proponowanym zmianom są też m.in. Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, Pracodawcy RP, Konfederacja Lewiatan oraz KK NSZZ „Solidarność".

Zgodnie z badaniem TNS Polska z marca 2014 r. dotyczącym polskiej dobroczynności jednym z głównych czynników decydujących o chęci wsparcia organizacji pozarządowych jest łatwość przekazania pieniędzy. Z raportu z badań z 2013 r. Stowarzyszenia Klon/Jawor pt. „Zaangażowanie społeczne Polek i Polaków. Wolontariat, filantropia, 1% i wizerunek organizacji pozarządowych (...)" jasno wynika, że ponad połowa (57%) respondentów odpowiedziała, że nie przekazała nikomu 1% podatku z powodu czynników zewnętrznych: 37% w ogóle nie rozliczało się bowiem z urzędem skarbowym, a dla jednej piątej (20%)
rozliczenie przygotował ktoś inny, więc tym samym nie mieli możliwości dokonania takiego odpisu. Tę ostatnią odpowiedź najczęściej wskazywali seniorzy (30%), którzy są rozliczani przez ZUS lub KRUS.

Podobno rząd po wprowadzeniu e-Podatków chce dokonać likwidacji ulg podatkowych. To przypuszczenie sceptyków internetowej platformy e-Podatki wydaje się dość prawdopodobne w sytuacji, gdy z roku na rok liczba ulg podatkowych kurczy się. To tylko potwierdza, że wkrótce grozi nam załamanie organizacji korzystających z 1%, na czym straci całe społeczeństwo, a szczególnie ci najbardziej potrzebujący.

Promykiem nadziei w całej sytuacji jest fakt, że obecny projekt ustawy daje także opcjonalną możliwość wysyłania PIT-u drogą tradycyjną. Pozostaje mieć nadzieję, że wprowadzenie elektronicznej możliwości wysyłania zeznania podatkowego będzie tylko opcją, a nie obowiązkiem, a podatnicy wybiorą tradycyjny sposób wypełniania PIT-u i w ten sposób nadal będą wspierać organizacje pożytku publicznego.

Napisz komentarz!