Miejsce, w którym znajduje się obecna świątynia pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny jest najstarszą częścią obecnego Lubina. Według tradycji i podań ludowych pierwszą świątynię chrześcijańską miano tu wznieść około 1175 roku z fundacji Piotra Włostowica (Własta).

Wydaję się to zupełnie nieprawdopodobne, gdyż Włostowic nie żył już od 22 lat (przyjmuje się, że żył on w latach 1080 _ 1153). Natomiast mniej wątpliwości może budzić sama data powstania świątyni, chociaż też jest raczej hipotetyczna. Wiadomo jednak, że kościół na starolubińskim wzgórzu uprawnienia parafialne uzyskał i rolę tę pełnił dla mieszkańców okolicznych osad jeszcze przed rokiem 1270. W 1319 r. książę ścinawski Jan wystawił dokument potwierdzający przywileje miejskie nowego Lubina, lokowanego na prawie niemieckim jeszcze przed rokiem 1295 (prawdopodobnie przez ówczesnego księcia ścinawskiego Przemka w 1289 roku), i przekazał pod jego jurysdykcję osadę Stary Lubin ze wszystkimi jej przywilejami. Wówczas to funkcję kościoła parafialnego przejął kościół pw. Najświętszej Panny Marii. Sprowadzony do roli podrzędnej i pozbawiony znacznych dochodów kościółek na Starym Lubinie zaczął stopniowo chylić się ku upadkowi.

Koło 1524 roku kościółek na starolubińskim wzgórzu przejęli protestanci. W ich posiadaniu był przez burzliwe lata wojny trzydziestoletniej w wyniku, której uległ dalszej dewastacji i destrukcji. W tym burzliwym i tragicznym w swych skutkach okresie niewielki cmentarz przykościelny na Starym Lubinie przeżywał okres, chyba _największej swojej świetności_. Nasilenie grzebania zmarłych na tym niewielkim cmentarzyku miało miejsce w latach 1630 – 1634. Wskutek przywleczonej tutaj dżumy przez ciągle zmieniające się wojska walczących stron wymarła prawie połowa mieszkańców miasta oraz sąsiednich osad (4 303 osoby, z tego 2916 na dżumę). Oczywiście zmarłych na dżumę chowano z dala od miasta, a jednym z takich miejsc był wówczas położony na peryferiach przykościelny cmentarz w Starym Lubinie. Liczne pochówki zadżumionych sprawiły, że miejsce to ze strachu zaczęto omijać, co doprowadziło do zawieszenia funkcji liturgicznych kościoła, który funkcjonował przez wiele lat jako kościół, a raczej kaplica cmentarna.

W 1676 roku kościół formalnie zwrócono katolikom, którzy próbowali go odremontować, jednak z powodu braku funduszy zwrócono go władzom miejskim, które objęło go patronatem. Decyzja o rozbiórce mocno zniszczonego i grożącego zawaleniem się kościółka zapadła jeszcze w 1677 roku, ale jej realizacja doszła do skutku dopiero w 1680 roku, kiedy to pieczę nad świątynią ponownie przejęli protestanci. Ostatecznie w 1683 roku zakończono budowę nowego kościoła o konstrukcji szachulcowej, który dotrwał szczęśliwie do chwili obecnej w prawie niezmienionej formie. W czasie działań wojennych w 1945 roku kościół został poważnie uszkodzony, a jego wyposażenie rozgrabione. Dopiero w latach 1959 _ 1960 na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przeprowadzono prace zabezpieczające i konserwatorskie. W 1972 roku kościół został przejęty przez parafię Matki Boskiej Częstochowskiej, a 25.01.1982 r. oficjalnie erygowano nową parafię diecezjalną pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Generalnej odbudowy i rekonstrukcji świątyni dokonano jednak dopiero w latach 1997 – 2000.

Kościół posadowiony jest na znacznym, sztucznie usypanym wzniesieniu w zachodniej części miasta. Jest to budowla zorientowana założona na prostokątnym planie fundamentów wcześniejszej świątyni, z kwadratowym przedsionkiem i wejściem oraz dwukondygnacyjną, zwężającą się ku górze, drewnianą wieżą od strony zachodniej, i trójbocznie zamkniętym prezbiterium od strony wschodniej. Do części nawowej od południa i północy znajdują się dobudowane przedsionki na rzucie kwadratu, zaś do południowej strony prezbiterium przylega zakrystia, również zbudowana na planie kwadratu. Ryglowo-drewniana konstrukcja nawy głównej z przybudówkami wypełniona jest mieszaniną zaprawy murarskiej, gliny, sieczki i trocin. Ściany wieży wykonane są z desek. Dachy nawy głównej i przedsionków dwuspadowe z powiekami, zakrystii _ pulpitowy. Całość kryta gontem. Wieża przykryta jest wysokim, czterospadowym hełmem, obecnie krytym blachą. Otwory okienne i drzwiowe prostokątne. Wnętrze świątyni, bardzo skromne pozbawione zabytkowego wystroju. Zachowały się partie empor, niegdyś bogato zdobione malowanymi ornamentami, głównie, roślinnymi.

źródło: wojciech.lubin.pl

Napisz komentarz!