W minionym roku Polacy spędzili 240 mln dni na zwolnieniu lekarskim. Nie wszyscy wykorzystywali je tak jak, powinni czyli do leczenia i rehabilitacji.

W pierwszym półroczu 2025 r. ZUS przeprowadził 227 tys. kontroli zwolnień lekarskich. W wyniku tych kontroli wstrzymano wypłatę 14,8 tys. zasiłków na kwotę ponad 22,2 mln zł. Dodatkowo, obniżono świadczenia po ustaniu zatrudnienia o 128,3 mln zł. Łącznie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wróciło 150,5 mln zł.

Dla porównania, w analogicznym okresie 2024 r. przeprowadzono 260,8 tys. kontroli, wydano 18,6 tys.  decyzji, a łączna kwota odzyskanych środków – również z tytułu obniżenia świadczeń po ustaniu zatrudnienia – wyniosła 117,5 mln zł.

Przy podejmowaniu decyzji o kontroli nie ma znaczenia, czy osoba, której zostało wystawione zwolnienie lekarskie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, czy prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy dotyczy na jednakowych zasadach wszystkich osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego.

Osoba, która jest niezdolna do pracy i przebywa na zasiłku chorobowym może być skontrolowana na dwa sposoby:

• Kontrola orzekania prowadzona przez lekarza orzecznika ZUS – lekarz sprawdzi czy poprawnie została orzeczona niezdolność, czyli czy lekarz leczący miał podstawy do wystawienia zwolnienia.
• Kontrola wykorzystywania prowadzona przez płatnika zasiłku, – czyli przez ZUS albo przez pracodawcę. Kontrola taka sprawdza, co robimy w czasie chorobowego czy poprawnie wykorzystujemy zwolnienie od pracy lub czy nie wykorzystujemy innej pracy zarobkowej.

- W pierwszym przypadku zapraszamy chorego do lekarza orzecznika, w drugim sprawdzamy, co robi w trakcie „chorobowego”. Nawet, jeśli w czasie zwolnienia chory nie musi leżeć to nie oznacza, że ten czas może wykorzystać na dodatkowe wakacje – przestrzega Iwona Kowalska-Matis regionalna rzeczniczka prasowa ZUS na Dolnym Śląsku.

Według rzeczniczki, osoba niezdolna do pracy może jednak wykonywać zwykłe czynności życia codziennego oraz czynności związane z jej stanem zdrowia.

- Oczywiście może pójść do apteki, na badania lub wizytę u lekarza. Nie są to okoliczności, które mogą stanowić podstawę pozbawienia prawa do zasiłku chorobowego – wyjaśnia Kowalska-Matis.

Zdarzają się jednak sytuacje, że podczas zwolnienia pracownicy wyjeżdżają na wakacje, remontują domy lub wykonują inną pracę zarobkową.

- Każda osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi się liczyć z możliwością kontroli przeprowadzanej przez ZUS czy pracodawcę – uprawnienie do kontrolowania chorych wynika bezpośrednio z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – przestrzega Iwona Kowalska-Matis.

Pamiętajmy, że zarówno przy kontroli orzekania jak i przy kontroli wykorzystywania, ZUS i pracodawca będą szukać chorego pod adresem widniejącym na zwolnieniu lekarskim. Nie jest to adres zameldowania czy zamieszkania, ale adres pobytu podczas orzeczonej niezdolności. Dlatego przy każdym zwolnieniu musimy zwracać uwagę na adres, który wstawił lekarz na zwolnieniu a w przypadku zmiany tego adresu (np. przenosimy się do rodziców na okres choroby) musimy w ciągu 3 dni powiadomić o tym fakcie i pracodawcę i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Co można robić w czasie zwolnienia lekarskiego

Należy tutaj wyraźnie zaznaczyć, że czas zwolnienia lekarskiego nie jest czasem, którym ubezpieczony może swobodnie dysponować, tak jak np. urlopem wypoczynkowym. Czas zwolnienia lekarskiego, to jest czas na odzyskanie zdolności do pracy, a nie czas na wykonywanie dodatkowej pracy i zarabianie czy wakacje. Oceniając nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy należy wziąć pod uwagę cel samego zwolnienia, którym jest odzyskanie przez ubezpieczonego pełnej zdolności do pracy oraz regeneracja organizmu poprzez odpoczynek i ewentualną rehabilitację. Osoba niezdolna do pracy z powodu choroby może podejmować jedynie zwykłe czynności życia codziennego oraz te, które są związane z jego stanem zdrowia, np. może pójść na wizytę do lekarza, udać się do apteki  czy po podstawowe zakupy spożywcze.

Najczęstsze nieprawidłowości

Do najczęstszych powodów nieprawidłowego wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przez ubezpieczonych można zaliczyć:

• Świadczenie pracy – legalnie lub nielegalnie – na rzecz innego podmiotu, np. jazda, jako taksówkarz, praca w restauracji lub praca we własnej firmie,
• Wyjazdy wypoczynkowe, zarówno krajowe jak i zagraniczne,
• Udział w różnego typu zajęciach – zebrania, narady, szkolenia, kursy (np. na prawo jazdy),
• Udział w różnego rodzaju imprezach czy uroczystościach, zarówno rodzinnych (wesele własne)   jak i  kulturalnych, np. udział w maratonie, udział w meczu piłkarskim, lot paralotnią,
• Remonty/prace porządkowe, np. budowanie domu, remontowanie dachu, malowanie.

_{Iwona Kowalska-Matis Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS}

_{Województwa Dolnośląskiego}

Napisz komentarz!