Przywołując dawnych chwil czar, dzisiaj słów kilka o już nieistniejących, a dawniej nieodzownie wplecionych w codzienność lubińskich cmentarzach. To oczywiście subiektywne zestawienie, prawdopodobnie niekompletne i potraktowane z pewną dozą beletrystyki dla wzbogacenia przekazu. Ale warto wiedzieć, warto znać historię miejsc, które są dookoła nas. Naszej małej ojczyzny…

Na przeciwko Izby Wytrzeźwień znajdował się do lat 50-tych XX wieku cmentarz należący kiedyś do Szpitala Psychiatrycznego w Lubinie (od 1905 roku). Dziś miejsce szpitala zajęły m.in. budynki zarządu KGHMu. (patrz artykuł: Historia budynków KGHM-u).

Chowano tam zmarłych pacjentów owego szpitala, a w czasie II Wojny Światowej jeńców wojennych przebywających w szpitalu, który w czasie działań wojennych pełnił również rolę szpitala jenieckiego.

To tutaj właśnie pochowano m.in. porucznika Ewarta Theodora Sconiersa - amerykańskiego oficera - dlatego obecnie ten kompleks nazywa się oficjalnie Parkiem Aliantów. Trwają prace mające na celu ekshumację porucznika i jego powrót do ojczyzny. Zainteresowana tym jest rodzina porucznika. W latach 60-tych XX wieku, co jeszcze niektórzy mieszkańcy pamiętają, na plac zaniedbanego wówczas cmentarza, wjechały buldożery i po prostu teren wyrównały, bez żadnego poszanowania dla zmarłych. Do dziś można natknąć się na pozostałości nagrobków wśród traw, a cały park - drzewostan, alejki - zachowały układ cmentarny.

Stara nekropolia żydowska znajdowała się nieopodal dawnego Lubina- w kierunku na Osiek. Po drodze była jeszcze wieś Zameczno, zlikwidowana ostatecznie w 1905 roku. Wielu z pewnością również pamięta, że zanim powstał Bazar, a później Galeria Cuprum, w tym miejscu stały wiejskie zabudowania – one były pozostałością tej niewielkiej wsi. Idąc od strony Galerii na Błonia, spoglądając pod nogi możemy natknąć się na pozostałości cegieł z dawnych zabudowań Zameczna.

Sam cmentarz znajdował się przy drodze na Osiek. Od tej drogi odchodziła mała dróżka- długości około 40 metrów i zaczynał się cmentarz (patrz zdjęcie). Właściwie był niewielki, miał wymiary prawdopodobnie 50x50m - w okolicach dzisiejszej ul. Kruczej. Zarys starego traktu na Osiek nadal ( o dziwo!) jest widoczny w tle Przylesia, na zdjęciach satelitarnych - widać szpaler drzew rosnących wzdłuż dawnej drogi, a jej utwardzane fragmenty nadal są przy ul. Wyszyńskiego, oraz przy ul. Szpakowej. Ten fragment ulicy nazywał się ul. Wiatraczna, ponieważ w okolicach dzisiejszej ul. Pawiej znajdował się malowniczo położony na wzniesieniu wiatrak, mielący zboże tutejszych rolników.

Cmentarz był niewielki, ponieważ w XIX wieku Lubin był malutką mieściną i część Żydów chowano na cmentarzu w Ścinawie- tam do dzisiaj są piękne Maceby.

Przez setki lat jedynym niezmiennym elementem kościelnego wzgórza na Starym Lubinie pozostawał otaczający go cmentarz. Do końca lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku znajdowały się tutaj widoczne mogiły oraz zniszczone nagrobki i krzyże. Obecnie na terenie dawnego cmentarza młodożeńcy, którzy upodobali sobie odrestaurowany na przełomie wieków XX-XXI kościółek na miejsce małżeńskich ślubów, sadzą tutaj ozdobne „drzewka pamięci”, lub raczej „drzewka miłości i życia”.

Kolejny cmentarz na terenie Lubina, znajdował się przy ul. Przemysłowej. Od XIII w. stoi tam piękny kościół z kamienną wieżą, dzisiaj pod wezwaniem św. Dominiki. Ostatni remont kościoła już z XXI wieku również doprowadził do likwidacji przykościelnego miejsca wiecznego spoczynku. Choć to właśnie przy tym kościołku roboty niwelacyjne przeprowadzono najmniej starannie i wnikliwi obserwatorzy znajdą wiele elementów dawnego miejsca pochówku. Szereg nagrobków, fragmentów płyt, nadal wystaje z ziemi na przykościelnym parkingu…

Zachęcam do ciągu dalszego. Czy były inne cmentarze? Inne miejsca pochówku na terenie dawnego Lubina? A może ktoś coś wie na temat poniemieckiego cmentarza znajdującego się prawdopodobnie gdzieś na terenie Osieka?

http://lubin-nasza-przyszloscia.blog.onet.pl

Napisz komentarz!